Ecrimisil (Haksız İşgal Tazminatı) Davası

Ecrimisil, diğer bir ifade ile haksız işgal tazminatı, taşınmaz üzerinde hak sahibi kişinin rızası dışında taşınmazın işgal veya tasarruf edilmesi nedeniyle ödenen tazminattır. Ecrimisil davası ise bu tazminatın talep edildiği davadır. Bu yazımızda, uygulamada sıklıkla yer bulan ecrimisil davasını başlıklar halinde kısaca ele alacağız.

Ecrimisil Davasının Koşulları

Her rıza dışı kullanım, taşınmaz hak sahibine ecrimisil talep hakkı doğurmamaktadır. Ecrimisil talebinde bulunulabilmesi için aşağıdaki koşulların birlikte gerçekleşmiş olması gerekmektedir:

  1. Taşınmazın haksız biçimde işgal edilmesi,
  2. İşgal edenin kötü niyetli olması,
  3. Taşınmaz hak sahibinin haksız işgal nedeniyle zarara uğraması,
  4. Haksız işgal ile taşınmaz hak sahibinin zararı arasında illiyet bağının bulunması.

İntifadan Men Koşulu

Ecrimisil davalarında taşınmazın elbirliği veya paylı mülkiyete konu olması ve taşınmaz paydaşının rızası dışında diğer paydaş/paydaşlar tarafından haksızca kullanılması durumunda, yukarıda yer verdiğimiz genel dava koşulları dışında ayrıca intifadan men koşulu aranmaktadır. Kural olarak, men edilmedikçe paydaşlar birbirlerinden ecrimisil isteyemezler. Buna göre, intifadan men koşulunun gerçekleşmesi için taşınmazdan yararlanamayan paydaş/paydaşların, ecrimisil istenen süreden önce, işgale konu taşınmazdan ya da gelirinden yararlanmak istediklerini haksız işgalci konumunda bulunan paydaş/paydaşlara bildirmiş olmalıdır. Şekli bir zorunluluk bulunmamakla beraber, ispat açısından intifadan men bildiriminin yazılı biçimde noter kanalıyla yapılması faydalı olacaktır.

Ancak, bu kuralın yerleşik yargısal uygulamalarla ortaya çıkmış birtakım istisnaları vardır. Buna göre,

  1. Davaya konu taşınmazın kamu malı olması,
  2. Ecrimisil istenen taşınmazın (bağ, bahçe gibi) doğal ürün veren ya da (işyeri, konut gibi) kiraya verilerek hukuksal semere elde edilen yerlerden olması,
  3. Paylı taşınmazı işgal eden paydaşın bu yerin tamamında hak iddiası ve diğerlerinin paydaşlığını inkâr etmesi,
  4. Paydaşlar arasında yapılan kullanım anlaşması sonucu her paydaşın yararlanacağı ortak taşınmaz veya bölümlerinin belirli bulunması,
  5. Taşınmazdan yararlanamayan paydaş tarafından diğer paydaşlar aleyhine daha önce bu taşınmaza ilişkin, el atmanın önlenmesi, ortaklığın giderilmesi, ecrimisil ve benzeri davalar açılmış veya icra takibi yapılmış olması,
  6. Taşınmazın getirdiği ürün itibariyle, kendiliğinden oluşan ürünler; biçilen ot, toplanan fındık, çay yahut muris tarafından kurulan işletmenin yahut başlı başına gelir getiren işletmelerin işgali

hallerinde intifadan men koşulunun oluşmasına gerek bulunmamaktadır.

İntifadan men koşulu paydaşlar arasındaki ecrimisil davalarında aranmakta olup, üçüncü kişilerin haksız işgali karşısında açılacak ecrimisil davalarında intifadan men koşulu aranmamaktadır.

Ecrimisil Bedelinin Tespiti

Ecrimisil davalarında ecrimisile hükmedilebilmesi için taşınmaz maliki veya hak sahibinin zarara uğramış olması gerekmektedir. Haksız işgalcinin ödemek zorunda olduğu ecrimisilin en az kira geliri, en çok ise taşınmaz maliki veya hak sahibinin tam gelir yoksunluğunun olduğu Yargıtay tarafından kabul edilmektedir.

Ecrimisil davalarında ecrimisil alacağı dava tarihine kadar geçen süre için hükmedilir. Dava tarihinden sonraki dönem için doğan ecrimisil, taşınmaz maliki veya hak sahibi tarafından açılacak yeni bir dava ile talep edilmelidir. Halihazırda görülen davada ıslah yolu ile de olsa talepte bulunması mümkün değildir.

Ecrimisil hesabı uzmanlık gerektiren bir husus olduğundan, taşınmazın niteliğine uygun bilirkişi marifetiyle keşif ve inceleme yapılarak haksız işgal tazminatı miktarı Mahkeme tarafından belirlenecektir.

Davacı ve Davalı Sıfatı

Ecrimisil davasının davacısı, haksız yararlanmaya konu şey üzerinde hak sahibi olan kimsedir. Bu bağlamda intifa hakkı vb. sınırlı ayni hak sahipleri ile kira sözleşmesi vb. şahsi hak sahipleri gibi kişilerin de ecrimisil davalarını açma hak ve yetkileri bulunmaktadır. Taşınmaz maliki olmaları gerekmez.

Davalı ise, taşınmaz maliki veya hak sahibinin hakkına tecavüz ederek haksız işgalci konumunda bulunan kişidir.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Ecrimisil davalarında görevli mahkeme kural olarak Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Örnek vermek gerekirse, Kadıköy’de bulunan bir taşınmazın haksız işgali nedeniyle açılacak ecrimisil davası İstanbul Anadolu Asliye Hukuk Mahkemelerinde açılmalıdır.

Zamanaşımı

Ecrimisil davaları 5 yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre dava tarihinden geriye doğru işlemeye başlamaktadır.

Faiz

Ecrimisil talebine, taşınmazın işgal veya kötü niyetli biçimde tasarruf edildiği tarih itibarıyla kural olarak yasal oranda işleyecek kademeli faize hükmedilmelidir. Ancak dava dilekçesinde, dava tarihinden itibaren faiz işletilmesinin talep edilmesi halinde veya açıkça işgalin başlangıcından itibaren faize hükmedilmesi istenilmemişse, hâkim taleple bağlılık ilkesi gereğince dava tarihi itibarıyla yasal faiz işletecektir.

 

Av. & Arb. Halil Yapıcı

Uyarı: Yukarıdaki bilgi ve görüşlerimiz sadece yol gösterme amaçlıdır ve yasal tavsiye alma olarak değerlendirilemez. Vona Hukuk Bürosu, doğru ve güncel içerikli bilgiyi sağlamak için her türlü çabayı göstermektedir ancak, bu makalenin yayımlanmasından sonra yürürlüğe girebilecek olan yasa ve mevzuatlarda yapılan değişiklikler nedeniyle en güncel yasal gelişmeleri yansıtmayabilir. Bu nedenle, bu makaledeki hiçbir şey yasal tavsiye olarak görülmemeli ve herhangi bir karar vermeden veya bu makalede yer alan bilgilere dayanarak herhangi bir işlem yapmadan önce avukatlara danışmalısınız.